Επιλέγοντας Εταιρικό Τύπο για νεοφυείς επιχειρήσεις

του Αθανάσιου-Αντώνιου Η. Λεοντάρη, MBA
Δικηγόρου-Νομικού Συμβούλου

Η εισαγωγή του Ν. 4308/2014 περί Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων εισήγαγε στο ελληνικό δίκαιο την έννοια της «οντότητας» το οποίο είναι μετάφραση του γνωστού όρου στην αγγλική business ορολογία «entity». Αυτή η λέξη έχει μεγαλύτερο εύρος καθότι καταλαμβάνει και τις ατομικές επιχειρήσεις και τα διάφορα νομικά πρόσωπα.
Το παρόν άρθρο θα ασχοληθεί μόνο με τις ελληνικές οντότητες αμιγώς κερδοσκοπικού χαρακτήρα αφήνοντας εκτός τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (οι οποίες είναι μεν κερδοσκοπικές χρίζουν όμως ξεχωριστής αναφοράς λόγω του ειδικού χαρακτήρα τους) και τις Αστικές μη-Κερδοσκοπικές Εταιρείες και άλλα νομικά πρόσωπα όπως τα σωματεία.
Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό όταν επιλέγει κανείς μία οντότητα για την έναρξη μίας επιχειρηματικής δραστηριότητας δεν είναι μόνο ο τύπος αυτής-δηλαδή η απάντηση στο ερώτημα «ποια»- αλλά το πότε πρέπει να γίνει η σύσταση αυτής και το πού.
Πράγματι, το άρθρο αυτό δεν αποσκοπεί στην εξεύρεση της «ιδανικής» οντότητας για την διεξαγωγή μίας επιχειρηματικής δραστηριότητας. Δεν υπάρχει μία λύση ιδανική για όλους. Κάθε δραστηριότητα είναι ξεχωριστή και κάθε ομαδικό σχήμα έχει διαφορετική δυναμική που απαιτεί κάθε φορά ειδική αντιμετώπιση. Δεν θα γίνει λόγος για «πλεονεκτήματα» και «μειονεκτήματα» στους τύπους οντοτήτων παρά μόνον η αναφορά στις κατηγορίες αυτών.
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, τονίζουμε ξανά ότι η επιλογή της οντότητας («ποια») πρέπει να είναι η τελευταία ως χρονικό σημείο του κύκλου επιχειρηματικής απόφασης. Πρώτα απαντούμε την ερώτηση «πού;» εάν η επιλεχθείσα χώρα παρέχει τα πλεονεκτήματα που με βάση την έρευνα μας επιθυμούμε να έχουμε μετά το «πότε;» δηλαδή πότε είναι αυτό το κατάλληλο χρονικό σημείο για την έναρξη.

• Ατομική επιχείρηση
  • Ως ατομική επιχείρηση νοείται η επιχειρηματική δραστηριότητα την οποία ο έμπορος ή επιτηδευματίας ασκεί στο δικό του όνομα.
    • Η εννοιολογική διαφορά ανάμεσα στον έμπορο και επιτηδευματία εντοπίζεται κυρίως στο εάν πρέπει να εγγραφεί στο κατά τόπο ή/και καθ’ύλην αρμόδιο επιμελητήριο. Όχι όλοι οι επιτηδευματίες είναι υποχρεωμένοι να είναι εγγεγραμμένοι σε επιμελητήριο όλοι οι έμποροι όμως είναι.
    • Πλέον, απαιτείται επίσης για όσους παρέχουν υπηρεσίες διαδικτυακά να είναι πάντα εγγεγραμμένοι σε εμπορικό επιμελητήριο.
  • Χαρακτηριστικό της ατομικής επιχείρησης είναι η απεριόριστη ευθύνη του επιχειρηματία για τα χρέη της επιχείρησης του και ταυτόχρονα η κάρπωση όλων των κερδών αυτής.
    • Κρίσιμο εδώ είναι ότι οι ατομικές επιχειρήσεις υπάγονται στην κλίμακα φορολόγησης των φυσικών προσώπων.
  • Σημειώνεται ότι υπάρχει η δυνατότητα επιλογής διακριτικού τίτλου (διαφορετικού από το ονοματεπώνυμο) για την διενέργεια επιχειρηματικής δραστηριότητας
  • Σε ό,τι αφορά τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις απαιτείται η καταβολή μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς ανάλογα με την κλίμακα που επιλέγει το φυσικό πρόσωπο.
• Νομικά Πρόσωπα (Εταιρείες)
  • Κοινά Χαρακτηριστικά:
    • Απαιτείται η εγγραφή σε επιμελητήριο.
    • Μπορούν να συσταθούν σε e-ΥΜΣ, ΥΜΣ Επιμελητηρίου ή σε ΥΜΣ Συμβολαιογράφο.
    • Πληρώνουν ετήσιο τέλος ΓΕΜη και τέλος επιτηδεύματος για κάθε εγκατάσταση/υποκατάστημα.
    • Υπάγονται στις διατάξεις περί φορολογίας νομικών προσώπων
    • Για τις τροποποιήσεις των καταστατικών τους ή για διαχειριστικές πράξεις απαιτείται η υποβολή εγγράφων στο αρμόδιο Επιμελητήριο.
    • Αποτελούνται από εταίρους ή μετόχους (μόνο στις Α.Ε).
      • Εταίροι ή μέτοχοι μπορούν να είναι και νομικά πρόσωπα.
    • Τα κέρδη μοιράζονται σε όσους συμμετέχουν στην εταιρεία σύμφωνα με το ποσοστό ελέγχου τους.
• Προσωπικές Εταιρείες
  • Κοινά Χαρακτηριστικά:
    • Δεν υπάρχει ελάχιστο κεφάλαιο.
    • Τουλάχιστον ένας εταίρος σε όλες τις νομικές μορφές θα έχει απεριόριστη ευθύνη όπως η ατομική επιχείρηση.
    • Η διοίκηση της εταιρείας, ελλείψει άλλης συμφωνίας, ανήκει σε όλους τους εταίρους.
    • Δεν μπορεί να οριστεί ως διαχειριστής τρίτο πρόσωπο μη-εταίρος της εταιρείας.
    • Απαιτούνται τουλάχιστον δύο (2) πρόσωπα (νομικά ή φυσικά) για τη σύσταση τους.
    • Αποτελούνται από εταίρους οι οποίοι λαμβάνουν «εταιρικά μερίδια» τα οποία είτε αποτελούν εισφορά σε χρήμα ή σε είδος.
    • Απαιτείται η καταβολή μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για όλα τα μέλη της εταιρείας.
    • Μπορεί να απαγορευθεί η μεταβίβαση της εταιρικής μερίδας.
    • Οι αποφάσεις λαμβάνονται από το σύνολο των εταίρων ή σε κάθε περίπτωση με την πλειοψηφία του αριθμού αυτών.
  • Ομόρρυθμη Εταιρεία:
    • Όλοι οι εταίροι έχουν απεριόριστη ευθύνη.
    • Ελλείψει διαφορετικής συμφωνίας η εταιρεία διοικείται από όλους τους εταίρους.
  • Ετερόρρυθμη Εταιρεία:
    • Τουλάχιστον ένας εταίρος θα έχει ευθύνη με την προσωπική του περιουσία η οποία θα περιορίζεται στην αξία της μερίδας του.
    • Ο ετερόρρυθμος εταίρος δεν έχει εξουσία εκπροσώπησης της εταιρείας εκτός αν συμφωνηθεί διαφορετικά.
  • Ετερόρρυθμη Εταιρεία κατά Μετοχές
    • Η ετερόρρυθμη εταιρεία κατά μετοχές είναι η ετερόρρυθμη εταιρεία, στην οποία οι εταιρικές μερίδες παρίστανται με μετοχές.
    •  Κάθε εταιρική μερίδα αντιστοιχεί σε μία ή περισσότερες μετοχές.
    • Οι σχέσεις των ομόρρυθμων εταίρων μεταξύ τους και έναντι των ετερόρρυθμων εταίρων ή τρίτων, καθώς και η διαχείριση της εταιρείας καθορίζονται σύμφωνα με τους κανόνες της ομόρρυθμης εταιρείας.
    • Τα καθήκοντα όμως και η ευθύνη των ομόρρυθμων εταίρων ως διαχειριστών ρυθμίζονται από τις διατάξεις για την ανώνυμη εταιρεία.
    • Αν δεν ορίζει κάτι άλλο το καταστατικό, τα δικαιώματα των ομόρρυθμων εταίρων στη γενική συνέλευση είναι ανάλογα προς τον αριθμό των μετοχών που κατέχουν.
    • Αν δεν ορίζει κάτι άλλο το καταστατικό, τούτο μπορεί να τροποποιηθεί μόνο μετά από συναίνεση των ομόρρυθμων εταίρων.
• Κεφαλαιουχικές Εταιρείες
  • Κοινά χαρακτηριστικά
    • Δεν υπάρχει ατομική ευθύνη για τους εταίρους/μετόχους.
    • Πλην της περίπτωσης μονοπρόσωπης ΙΚΕ οι μέτοχοι/εταίροι δεν απαιτείται να έχουν ασφάλιση ΕΦΚΑ.
    • Τα μέλη της διοίκησης απαιτείται να καταβάλλουν ασφαλιστική εισφορά στον ΕΦΚΑ.
      • Εξαίρεση αποτελούν τα μέλη Δ.Σ των Α.Ε με λιγότερο από 3% του μετοχικού κεφαλαίου.
    • Οι εταίροι/μέτοχοι φορολογούνται ατομικά για τα μερίσματα που εισπράττουν σύμφωνα με τον φόρο μερισμάτων αυτοτελώς-όταν είναι φυσικά πρόσωπα.
    • Μπορούν να είναι και μονοπρόσωπες.
  • Ανώνυμη Εταιρεία
    • Αποτελείται από «μετόχους» που λαμβάνουν μετοχές που ενσωματώνουν το ποσοστό ελέγχου τους.
    • Απαιτείται ελάχιστο κεφάλαιο 25.000 € σε μετρητά ή σε είδος.
      • Προσοχή δεν σημαίνει ότι είναι καταβλητέο με τη σύσταση όμως
    • Διοικείται από διοικητικό συμβούλιο ή μονοπρόσωπο όργανο δίχως να απαιτείται οι μέτοχοι να είναι και μέλη του Δ.Σ και αντίστροφα.
    • Υπάρχει η δυνατότητα έκδοσης ομολογιακού δανείου, παροχή ανταλλαγμάτων μετοχών σε εργαζόμενους και άλλα πρόσωπα (vesting) και έκδοση υπέρ το άρτιο μετοχών και ειδικών τύπων μετοχών με αυξημένα/μειωμένα δικαιώματα.
    • Τροποποιήσεις καταστατικού, μεταβιβάσεις μετοχών και άλλες εταιρικές πράξεις δεν απαιτούν συμβολαιογραφικό έγγραφο.
  • Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης
    • Αποτελείται από «εταίρους» που λαμβάνουν εταιρικά μερίδια.
    • Διοικείται από διαχειριστή.
    • Δεν υπάρχει ελάχιστο κεφάλαιο.
    • Το κεφάλαιο μπορεί να είναι μετρητά ή και σε είδος.
    • Τροποποιήσεις καταστατικού και μεταβιβάσεις μεριδίων απαιτούν συμβολαιογραφικό έγγραφο.
    • Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία
    • Αποτελείται από «εταίρους» που λαμβάνουν εταιρικά μερίδια.
    • Διοικείται από διαχειριστή.
    • Δεν υπάρχει ελάχιστο κεφάλαιο.
    • Αποφάσεις λαμβάνονται σε γενική συνέλευση για όλα τα θέματα.
    • Το κεφάλαιο μπορεί να είναι μετρητά ή και σε είδος ή και με εγγυητική εισφορά.
    • Τροποποιήσεις καταστατικού και μεταβιβάσεις μεριδίων δεν απαιτούν συμβολαιογραφικό έγγραφο.

Γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχει μία σημαντική δυσκολία στην εξεύρεση της βέλτιστης λύσης για μία νέα επιχείρηση στο ξεκίνημα της. Όμως, όπως προαναφέρθηκε εάν υπάρχει σχεδιασμός και στοχοθεσία ένας νομικός σύμβουλος σε συνεργασία με τον λογιστή της επιχείρησης μπορούν να συμβουλεύσουν έχοντας λάβει υπόψη τους όλα τα δεδομένα μιας επιχείρησης ποια θα είναι η καταλληλότερη οντότητα που θα καλύψει της ανάγκες της.

Για αυτό άλλωστε είναι και τόσο κρίσιμη η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία με τους συμβούλους για τους στόχους, το σχέδιο και τις σχέσεις μεταξύ των συνεταίρων (εφόσον υπάρχουν) της επιχείρησης.

Photo by Glenn Carstens-Peters on Unsplash